GELİŞİMSEL KİLOMETRE TAŞLARI
Bebeklik ve çocukluk, büyüme ve değişimin dinamik dönemleridir. Nörogelişimsel ve fiziksel büyüme, belirlenmiş sıralı ve öngörülebilir bir modelde ilerler. Bu modele Gelişimsel Kilometre Taşları denir.
Kilometre taşları, bebeklerde ve çocuklarda öngörülebilir gelişim aşamalarını takip eder ve daha sonraki gelişimsel beceriler, daha önce elde edilenlerin üzerine inşa edilir.
Kilometre taşları, bir bebeği zaman içinde gözlemlemek ve izlemek için bir çerçeve sağlar. Bu çerçeve ile gelişimsel gecikme riski altında olabilecek bebekler erken tespit edilebilir. Gelişimsel gecikmelerin erken tespiti, terapi hizmetlerine erken yönlendirilmeyi sağlar ve bu şekilde bebeklerin gelişimsel dönüm noktalarında daha fazla kazanımlar elde etmeleri sağlanır.
Yeni anne ve babalar genellikle ne bekleyeceklerini ve bebeklerinin gelişiminde belirlenmesi gereken bir hedef olup olmadığını merak ederler. Bu açıdan gelişimsel kilometre taşları, onlara bebeklerinin gelişimlerini takip edebilecekleri bir model sağlamış olur. Fakat; her bebeğin farklı özelliklere sahip olduğu ve kendi hızlarında geliştiğini hatırlamak önemlidir. Bir bebeğin belirli bir gelişim evresine ulaşmasındaki normal sınırlar oldukça geniş bir yelpazede bulunur. Bir bebek belli bir gelişim alanına ayından önce ulaştıysa diğer bir gelişim alanında bir miktar bulunduğu ayın gerisinde olabilir. Bebek gelişimi açısından bu tamamen olağan ve sık karşılaşılan bir durumdur.
Aşağıda bebeklerin gelişimi ile ilgili ayrıntılı bilgi bulabilirsiniz.
1 AY ;
●Yüzüstü pozisyonda çeneyi kaldırır
● Sırtüstü başını bir taraftan öteki tarafa çevirir
● Ellerini yüzün yakınında pozisyonlar
● Rahat kaka yapar
● Siyah beyaz nesnelere bakar
● Yüzü takip eder
● Annenin sesini ayırt eder
● Sıkıntılandığında ağlar
● Sesten ürker
● Boğaz sesleri çıkarır
2 AY
● Yüzüstü pozisyonda göğüs yukarı kaldırır
● Oturma pozisyonunda tutulduğunda başı sallanır
● Ellerini % 50 açabilir
● Eline tuttulursa çıngırak tutar
● Elleri bir araya getirebilir
● Göğüs veya biberon gördüğünde ağzını açar
● Sese tepki verir.
● Büyük, oldukça kontrastlı nesneleri takip eder
● Anneyi tanır
● Karşılıklı gülümser, yetişkinlerin sesine ve gülümsemesine yanıt verir
● Sese tepki verir.
● Mırıldanır.
● Sosyal gülümseme ortaya çıkar (6 hafta)
● Ünlü harf benzeri sesler çıkarır
3 AY
● Yüzüstü pozisyonda önkollar üzerinde durabilir
● Yuvarlanır
● Eller% 50 açılır
● Parmakları inceler
● Nesnelere uzanmak için çabalar
● Elleri ağza götürür
● Yüzüne ulaşır
● Nesneleri daire içinde takip eder (sırtüstü pozisyonda)
● Oyuncakları hatırlar
● Tiksinme ifadesi yapar (ekşi tat, yüksek ses)
● Bir odada hareket eden kişiyi görsel olarak takip eder
● Konuşulduğunda hatırlar ● Kıkırdar
● Konuşulduğunda seslendirir
4 AY
● Gövdeden desteklenerek otururlar
● Oturmak için yukarı kaldırılırken kafasını tutabilir
● Yüzüstü bileklerine dayanarak başını kaldırabilir.
● Önden arkaya yuvarlanır.
● Elleri uzun süre açık tutabilir
● Giysilerini kavrayabilir
● Israrla hedefe yönlenebilir
● Çıngırakla oynar
● Memeyi veya biberonu kavrayabilir
● Nesneleri ağzına götürebilir.
● Yeni yüzlere tanıdıklarından daha uzun süre bakabilir
● Çıngırak sallar
● Zile yada çıngırağa ulaşır
● Keyifli görüntüye yada sese kendiliğinden gülümser
● Ebeveyn sesiyle ağlamayı durdurur
● İleri ve geri dönüşümlü seslendirmeler yapar
● Başını bir sese doğru yönlendirir
● Yumuşak seslerde ağlamayı durdurur
● Yüksek sesle güler
● Yalnız kaldığında ses çıkarır
5 AY
● Kalçadan destek alarak oturabilir
● Arkadan öne dönebilir öne doğru gittiğinde kendini düşmeden tutabilir
● Kollarını kullanarak gövdesini destekleyip oturabilir
● Avuç içi ile küpü tutabilir
● Objeleri ağzına eline tekrar ağzına götürebilir
● Ellerini orta hatta birleştirir
● Sarkan bir halkaya ulaşabilir
● Yumuşak yiyecekleri yiyebilir
● Düşen kaşığı takip edebilir
● Küçük kraker yemek ister
● Bakıcıyı görünce tanır
● Bakıcıyla bağlanma ilişkisi kurabilir
● İsmine tepki verebilir
● Aa-guu diyebilir
● Ciyaklama sesleri çıkartır
● Ağlama dışında seslerle öfkesini ifade eder
6 AY
● Anlık olarak ellerinden destek alarak oturabilir
● Yüzüstü pozisyonda yer değiştirebilir
● Yüzüstü pozisyonda, bir eline ağırlık vererek oynayabilir
● Bir elinden diğerine oyuncak aktarabilir
● Toprağı tırmıklar
● Birinci küpü elinde tutarak ikinci küpü eline alabilir
● Tek elle uzanır
● Kendini krakerle besleyebilir
● Ellerini biberona koyar
● Görüntüye ve sese işaret edebilir
● Yüzdeki bezi çıkarabilir
● Oyuncakları sallar/vurur
● Tanıdık olmayan kişilere karşı yabancı kaygısı oluşur
● "Hayır" denildiğinde bir an için durur
● Kaldırılmak için jest yapar
● Ünsüzleri tekrarlayarak gevezelik
● Dinler ve yetişkin seslenmeyi bıraktığında ses çıkarır
● Aynaya gülümser ses çıkarır
7 AY
● Basılı tutulduğunda zıplar
● Desteksiz sabit bir şekilde oturur
● Denge için kollarını yana açar
● Baş parmak ve avuç içi kavrama yapar
● Fazla yiyecekleri reddeder
● Oyuncağın farklı yönlerini keşfeder
● Her iki eldeki küpü gözlemler
● Kısmen gizlenmiş nesneyi bulur
● Yardım isterken nesneden ebeveyne ve tekrar nesneye bakar (örneğin, kurmalı bir oyuncakla)
● İsmini bildiği nesne söylendiğinde nesneye bakar
● Müzikle ilgilenir
● Hece çeşitliliğini artırmıştır
8 AY
● Oturma pozisyonuna geçer
● Komando emeklemesi yapar
● Oturma/diz çökme pozisyonuna çeker
● Küpü makas gibi kavrar
● Küpü fincandan çıkarır
● Büyük mandalı çeker
● Kendi şişesini tutar
● Fasulye yada parmak yiyeceklerle kendini besler
● Sessizce yere düşen nesneyi arar.
● Ne zaman mutlu olduklarını, ne zaman üzgün olduklarını ebeveyninin bilmesini sağlar
● Bakışları izleyebilir : yetişkin uzağa bakar ve çocuk yetişkin bakışını kendi gözleriyle takip eder
● "Buraya gel"e yanıt verir
● Aile üyelerini arar, “Annem nerede?”
● “Baba” der (belirsiz)
● Sesleri ekolar (8 ila 30 ay)
● “Hayır” anlamında başını sallar
9 AY
● Ayakta durur ve tutunur
● Sürünmeye başlar
● Ayağa kalkar
● Ayı yürüyüşü yapar (dört uzuv düz)
● Küpü radyal-dijital kavrar
● İki küpü birbirine vurur
● Isırır, çiğneme kurabiyesi yer
● Zili inceler
● Zil çalar
● Halkayı elde etmek için ipi çeker
● Dikkat çekmek için sesleri kullanır
● Ayrılık kaygısı duyar
● Bir noktayı takip eder, “Şuna bakın. . ”
● Tanıdık kişileri görsel olarak tanır
● Hareket oyunlarından hoşlanır
● İsme yönelir
● Zile yönelir
● “Anne” der (belirsiz)
● Sesi taklit eder
10 AY
● İyi sürünür
● İki elini kullanarak mobilyaların etrafında gezinir
● Tek elle tutunarak durur
● İki el tutularak yürür
● Küpü beceriksizce serbest bırakır
● Topu parmakları ile kıskaç yaparak kavrar
● İşaret parmağını izole kullanarak dürter
● Çocuk için düzenlenen bardaktan içecekler
● Bezin altındaki oyuncağı ortaya çıkarır
● Şişedeki topu dürter
● Küpü bardağa koymaya çalışır, ancak bırakamayabilir
● Korku yaşar
● İsim çağrıldığında tercihen görünür
● Cee-eee den hoşlanır
● "Güle güle" diyerek geri döner
● “Baba” der (belirli)
● "Güle güle" biçiminde el sallar.
11 AY
● Oturma pozisyonunda döner
● Tek elle mobilyaları tutarak gezinir
● Birkaç saniye durur
● Tek elle tutularak yürür
● Nesneleri atar
● Kaşıkla karıştırır
● Giyinirken yardım eder
● Bardağın altındaki oyuncağı bulur
● Kitaptaki resimlere bakar
● Gösteriden sonra nesneleri oyun için yetişkinlere verir (yetişkine yardıma ihtiyacı olduğunu belirtir)
● “Hayır” söylendiğinde durur
● Müziğe döner
● İlk kelimeyi söyler
● Şarkıları seslendirir
12 AY
● Kollar yukarıda, bacaklar açıkken iyi durur
● Bağımsız adımlar
● Gösterilince karalar
● Topu ince kıskaç şeklinde kavrar
● Mum boya tutar
● İki küp üstüste koyma denemeleri yapar
● Yemeğin bir kısmını parmakla yer
● Şapkayı çıkarır
● Bardakta kaşıkla ses çıkarır
● Oyuncağı bulmak için kutunun kapağını kaldırır
● İlgi çekmek için nesneleri ebeveyne gösterir
● İstenen nesneyi elde etmek için gösterir
● Tek adımlık komutu hareketle takip eder
● İki nesnenin adını tanır ve adlandırıldığında bakar
● Seslendirerek çeşitli hareketler yapar (ör. el sallama, uzanma)